Αγορά αιθερίου ελαίου Rosa Damascna Βουλγαρίας 100% αγνό – φυσικό ΚΛΙΚ ΕΔΩ

Το Ρόδο είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ αρχαίο άνθος. Φαίνεται ότι εμφανίστηκε στη Γη στην τριτογενή περίοδο όπως αποδεικνύεται από απολιθώματα 40 εκατομμυρίων ετών. Κατάγεται από την Κεντρική Ασία και από εκεί εξαπλώθηκε σε όλο το βόρειο ημισφαίριο μόνο και καθόλου στο νότιο. Ανάλογα με το είδος αντέχει το πολικό ψύχος και τις τροπικές ζέστες  έτσι που το βρίσκουμε τόσο στη Σιβηρία και στην Αλάσκα όσο και στη Β. Αφρική. Η ονομασία του Rosa προέρχεται από το κελτικό rhood ή rhud και έδωσε του στην βοτανική του οικογένεια τα Rosaceae.

Η καλλιέργεια των «αυτοφυών» ρόδων στην Κίνα ξεκινά από το 5000 π.Χ. Στη δυναστεία των Χαν (2 τελευταίοι αιώνες π. Χ.) κυριαρχούσαν σε τέτοιο βαθμό οι ροδώνες που ο αυτοκράτορας αναγκάστηκε να περιορίσει την καλλιέργεια του που κατελάμβανε τα καλλιεργημένα εδάφη και απειλούσε την παραγωγή τροφίμων.

Η αρχαιότερη ευρωπαϊκή μαρτυρία για το Ρόδο είναι τοιχογραφία της Κνωσού, στην Κρήτη, του 2500 π. Χ. περίπου. Έχουμε επίσης πήλινες ταμπλέτες της Πύλου, Πελοπόννησος,  που χρησίμευαν ως αποδείξεις για την αγορά Ροδέλαιου.

Η ονομασία της νήσου Ρόδος μαρτυρεί την παρουσία αυτοφυών ρόδων στο νησί όπως και σε πολλά άλλα νησιά της Μεσογείου.

Οι Αιγύπτιοι έστελναν στη Ρώμη καραβιές με Ρόδα κομμένα (πιθανότατα νεαρές ροδιές σε γλάστρα) επειδή στην Αίγυπτο άνθιζαν δυο μήνες νωρίτερα από ότι στη Ρώμη.

Αν και οι ροδιές εισήχθηκαν στην Αίγυπτο με την περσική εισβολή τον 4^ο αιώνα π. Χ.

Ο έλληνας ποιητής Ανακρέων (6^ος αιώνας π. Χ.) έλεγε : «Μου αρέσει να κρατάω στο χέρι μου το γοητευτικό αυτό άνθος, ακόμη κι όταν έχει μαραθεί διατηρεί το άρωμα της νιότης του», υποδεικνύοντας ίσως το Rosa officinalis gallica που διατηρεί και αναπτύσσει το άρωμα του όταν ξεραθεί. Ο Ηρόδοτος τον 5^ο αιώνα ήταν ο πρώτος που μίλησε για «διπλά» Ρόδα : «στην Φρυγία, βρίσκονταν γύρω από τον κήπο του Μίδα, γιος του Γόρδιου, όπου φύονταν από μόνα τους ροδιές με άνθη με 60 πέταλα των οποίων το άρωμα που ξεπερνούσε όλων των άλλων ρόδων». Ο βασιλιάς Μίδας ήταν διάσημος για την αγάπη του για τον χρυσό αλλά και για τους καταπληκτικούς ροδώνες του. Ίσως επρόκειτο για το Rosa Damascena.

Ιδού τι λέει ο Θεόφραστος : «Τα ρόδα διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη πυκνότητα, το χρώμα, το άρωμα και τον αριθμό των πετάλων. Πολλά έχουν 5, άλλα 12, άλλα 20, άλλα έχουν πολύ πιο πολλά μέχρι που αποκαλούνται εκατόφυλλα. Η ένταση του χρώματος και του αρώματος μπορεί να διαφέρει από τον ένα τόπο στον άλλον. Ακόμη και οι τριανταφυλλιές που καλλιεργούνται στο ίδιο χωράφι μπορεί να έχουν διαφορετικό άρωμα. Το πιο δυνατό άρωμα το έχουν τα ρόδα από την Κυρήνη (σημερινή Λιβύη) επομένως και τα καλλυντικά στα οποία συμμετέχουν είναι και τα πιο αρωματικά.»

Οι Ρωμαίοι τρελαίνονταν για τριαντάφυλλα και διατηρούσαν τεράστια φυτώρια στην Καμπανία και όπως εξηγεί ο Σενέκας κατασκεύασαν θερμαινόμενα με σωλήνες ατμό θερμοκήπια για καλλιέργεια εκτός εποχής. Ήταν η μεγάλη μόδα των στεφανιών από λουλούδια και με τριαντάφυλλα ήταν περιζήτητα. Στα συμπόσια ο οικοδεσπότης θεωρούσε απαραίτητο να τιμήσει του καλεσμένους με στεφάνια και γιρλάντες καθώς με βροχή από ροδοπέταλα. Η Κλεοπάτρα γέμισε το πάτωμα με ½ μέτρο ροδοπέταλα για να υποδεχθεί τον Μάρκο Αντώνιο. Φαίνεται ότι η ποικιλίες που καλλιεργούντο ήταν Rosa gallica, alba, Damascena αν και άλλες ποικιλίες φύτρωσαν από μόνες τους στη ρωμαϊκή εξοχή τις οποίες ο Πλίνιος ονόμασε «κυνόροδον» επειδή θεωρούσαν ότι γιάτρευσε τα δαγκώματα των σκύλων. Το Rosa gallica (φαρμακευτικόν) διασταυρωνόταν αυθόρμητα σε όλη σχεδόν τη Δυτική Ευρώπη. Το Rosa alba (λευκό ρόδο) πρέπει να είναι εκείνο που ονόμαζαν τριαντάφυλλο της Καμπανίας.

Το Rosa Damascena μπορεί να είναι το αρχαίο Ρόδο της Κυρήνης (Λιβύη), ορισμένοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι καλλιεργείτο από παλιά στη Βόρειο Αφρική (Τυνησία) και η Rosa ×damascena semperflorens (ανθίζει άνοιξη και φθινόπωρο) αντιστοιχεί στο Ρόδο του Paestum (αρχαία ελληνική αποικία η Ποσειδωνία). Ο Βιργίλιος αναφέρει ότι «οι τριανταφυλλιές του Πέστουμ ανθίζουν δυο φορές».

Οι αρχαίοι εκτιμούσαν στον ύψιστο βαθμό τα Ρόδο για την αρωματοποιία και την κοσμητολογία. Ο Θεόφραστος λέει «πιστεύουμε επίσης ότι το ρόδο ελαττώνει την επίδραση των σύνθετων αρωμάτων, επειδή όταν το άνθος είναι ανωτέρας ποιότητας, το χρησιμοποιούμε σε σύνθετα αρώματα και όταν τα ξεβουλώνουμε μυρίζουν κυρίως ή αποκλειστικά αυτό. Αλλά είναι παροδικό φαινόμενο επειδή το λεπτό και ντελικάτο άρωμα του ρόδου καλής ποιότητας επιβάλλεται στο άρωμα των άλλων συστατικών. Και όπως είναι τόσο λεπτεπίλεπτο και επειδή έχει μείνει εγκλωβισμένο στο φιαλίδιο εξαερώνεται πριν από τα άλλα και φεύγει προς πάσα κατεύθυνση. Γι αυτό το λόγο το άρωμα του τριαντάφυλλου κυριαρχεί μόνο στην αρχή και κατόπιν επικαλύπτεται. Γιατί ότι είναι ντελικάτο και λεπτό δεν είναι ρωμαλέο».

Στο Μεσαίωνα εμφανίζεται το Ροδόνερο. Ένα έγγραφο του ΙΧου αιώνα, αναφέρει ετήσιο φόρο 30 000 φιαλιδίων Ροδόνερου που όφειλε η περσική επαρχία Φαρσιστάν στην εφορία της Βαγδάτης στην περίοδο του χαλίφη Μαμούν (810-817). Το Cronica padouana Rolandini βεβαιώνει τη χρήση ροδόνερου σε ένα συμπόσιο στο Τρεβίζο. Μέχρι την εισαγωγή μαχαιροπήρουνων στο τραπέζι το XVIο αιώνα το ροδόνερο χρησιμοποιείτο για να πλένουν τα χέρια τους οι συνδαιτυμόνες.  Η πρώτη απόσταξη ροδόνερου (Rosa centifolia) με alambic (αλ-άμβυξ, αποστακτήρας) αποδίδεται στον Αβικέννα, περιπλανώμενο ιατροφιλόσοφο περσικής καταγωγής του Χ αιώνα, ίσως όμως η εφεύρεση της απόσταξης νε έγινε στην ίδια την Περσία στην πεδιάδα της πόλης Σιράζ (Φαρσιστάν).

Το πιο διάσημο κέντρο καλλιέργειας Ρόδων (Rosa gallica officinalis) στη Γαλλία στο τέλος του Μεσαίωνα και τους επόμενους αιώνες ήταν η Προβηγκία.

Το αιθέριο έλαιο έμεινε για καιρό απαρατήρητο. Η διαδικασία της διπλής απόσταξης είναι μεταγενέστερη από εκείνη του ανθόνερου του ρόδου. Ο Σαλαντίν του Άσκολι, γιατρός του πρίγκιπα του Τάραντα (τέλος του XVου αιώνα), περιγράφει στο Compenditium aromatorium τη διπλή απόσταξη των Ρόδων για την παραλαβή του ανθόνερου και του αιθερίου ελαίου. Ο Ιερώνυμος Ρούμπενς και ο Πόρτα στα τέλη του XVIου αιώνα έκαναν παρόμοια πειράματα. Στην Ανατολή η ανακάλυψη του αιθερίου ελαίου του Ρόδου – προφανώς άγνωστου στην αρχαία Ινδία, αν και ορισμένα λυρικά και αφηγηματικά κείμενα του Ραμαγιάνα αφήνουν να εννοηθεί το αντίθετο – ανάγεται στον XVII αιώνα όπως αναφέρουν ορισμένοι Μογγόλοι ιστοριογράφοι. Στο γάμο της πριγκίπισσας Νουρ Τζιμπάν με τον Μεγάλο Μογγόλο Τζιχάν Γκυρ διηγείται ο βενετσιάνος γιατρός Μανούτσι ότι «η πριγκίπισσα ώθησε την πολυτέλεια μέχρι το σημείο να δημιουργήσει ένα κανάλι στον κήπο όπου έρεε ροδόνερο. Ενόσω ο Αυτοκράτορας περπατούσε στον κήπο αντελήφθη ένα είδος αφρού που επέπλεε στην επιφάνεια του νερού. Το μάζεψαν όταν έφτασε στην όχθη και κατάλαβαν ότι πρόκειται για ουσία που προέρχεται από τα τριαντάφυλλα που είχε κάψει ο ήλιος και συγκεντρώσει κατά κάποιο τρόπο ώστε να σχηματιστεί αυτή η μάζα. Όλο το σεράι συμφώνησε ότι επρόκειτο για το πιο ντελικάτο άρωμα που γνώριζαν σε όλη την Ινδία. Στην συνέχεια προσπάθησαν να μιμηθούν με τέχνη αυτό που έφτιαξε η τύχη και η φύση.» Η πριγκίπισσα το ονόμασα Αιθέρα Τζιχάν Γκυρ, δηλαδή άρωμα Τζιχάν Γκυρ, στη συνέχεια επονομάστηκε Αιθέρας Γκουλ, δηλαδή άρωμα λουλουδιού ή τριαντάφυλλου.

Υπάρχουν σήμερα αμέτρητες ποικιλίες Ρόδου όμως δεν έχουν όλες άρωμα. Μετά από πολλές διασταυρώσεις μεταξύ διάφορων ειδών και υβριδίων ο άνθρωπος κατέληξε στη δημιουργία ποικιλιών με εξαιρετικό άρωμα.

Σήμερα υπάρχουν 2 μεγάλες ομάδες ειδών Ρόδου που χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία.

–       Ρόδη η εκατοντάφυλλος

–       Ρόδο Δαμασκού

Η ομάδα της εκατονταφύλλου, που καλλιεργείτο ήδη στην Αρχαιότητα, καλλιεργείτο κυρίως στη Ν. Γαλλία, περιοχή Γκρας.

Είναι δενδρύλλιο με μορφή θάμνου, ύψους 0,5 ως 1 μέτρο, έχει λίγα άνθη απαιτεί πολύ εργασία από τους καλλιεργητές. Φοβάται την όψιμη παγωνιά και την πρώιμη ζέστη.

Η αποδοτικότητα σε αιθέριο έλαιο είναι πολύ μικρή (0,01%) για εκμετάλλευση μεγάλης κλίμακας.

Η ομάδα της Δαμασκού εκπροσωπείται από το Rosa Damascena που καλλιεργείται κυρίως στη Βουλγαρία και την Τουρκία. Κατάγεται από τη Μέση Ανατολή και πιθανότατα εισήχθη στην Βουλγαρία με την τουρκική εισβολή γύρω στο 1500. Καλλιεργείται πολύ λίγο στη Μέση Ανατολή και ξεκίνησε στη Βουλγαρία στο τέλος του XVII αιώνα και δυο αιώνες αργότερα στη Τουρκία αφού εισήχθη λαθραία από ένα εμιγκρέ αγρότη. Το Ρόδο Δαμασκού αποκαλείται τώρα πια Ρόδο Καζανλίκ και είναι διαφορετικό από το Ρόδο Δαμασκού της Βουλγαρίας. Σήμερα βρίσκουμε αρκετές ποικιλίες του Ρόδου της Δαμασκού ανάλογα τη γεωγραφία και τις κλιματικές συνθήκες.

Η επίδραση των εξωτερικών συνθηκών και η τελειοποίηση των ανθρώπινων τεχνικών οδήγησαν στην επιλογή της μορφής με 30 πέταλα : Rosa Damascena var. Bulgarica trigintipetala roseurs : είναι το Ρόδο του Καζανλίκ.

Περιέργως οι Βούλγαροι δεν έχουν ιδιαίτερο όρο για το Ρόδο και χρησιμοποιούνε είτε τον τουρκικό όρο güll  είτε τον ελληνικό trindafill. Αν και αποτελεί τμήμα της κουλτούρας της, π.χ. το η παροιμία «αν η καρδιά σου είναι τριαντάφυλλο το στόμα σου λέει αρωματισμένα λόγια».

Το αιθέριο έλαιο παραλαμβάνεται σήμερα με απόσταξη με υδρατμούς από τα ανθισμένα μπουμπούκια του Rosa damascena.

Η καλύτερη ποιότητα αιθερίου ελαίου προέρχεται από τις καλλιέργειες της Rosa Damascena στη Βουλγαρία, στην κοιλάδα των Ρόδων βόρεια της Φιλιππούπολης, σε υψόμετρο 300 με 500 μέτρων ανάμεσα σε δύο οροσειρές την Στάρα Πλάνινα και την Σρέντα Γκόρα.

Χάρη σε ένα πολύ ανώμαλο έδαφος που οδηγεί σε μικροκοιλάδες και ποτίζονται από πολλούς χείμαρρους, με μεγάλες μάζες υγρού αέρα που έρχονται το βράδυ που είναι απαραίτητες για να παραχθεί το αιθέριο έλαιο. Είναι οι ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης του φυτού και την παραγωγή του μοναδικού αρώματος του.

Στην Τουρκία αναπτύχθηκε η καλλιέργεια του Rosa Damascena στην περιοχή των λιμνών νότια του κέντρου και νοτιοδυτικά του οροπεδίου της Ανατολίας. Το κέντρο απόσταξης βρίσκεται στο εσωτερικό του τριγώνου που σχηματίζουν η κοιλάδα Κεσιμπορλού, λίμνη Μπουρτνούρ και η κοιλάδα Ισπάρτα-Ισλαμκόυ, σε 1000 μέτρα υψόμετρο και ιδανικές οικολογικές συνθήκες.

Από τις βουλγαρικά και τουρκικά  Rosa Damascena παραλαμβάνονται 4 τύποι αρωματικών προϊόντων : αιθέριο έλαιο, ανθόνερο, στερεό και absolute, τα δύο τελευταία προορίζονται για την αρωματοποιία. Το στερεό είναι εμπότισμα σε πτητικό διαλύτη (βενζένιο, εξάνιο) ανθισμένων μπουμπουκιών. Όταν αποπερατωθεί η διαδικασία το εμπότισμα αποστάζεται για να διαχωριστεί ο διαλύτης από το αρωματικό προϊόν που ονομάζεται στερεό, μείγμα ως πάστα κηρού, ρητίνης και αρωματικών συστατικών. Η αποδοτικότητα είναι 0,2 ως 0,25%.

Το absolute παραλαμβάνεται με διαδοχικά πλυσίματα του στερεού με αλκοόλ που το καθαρίζει από κηρώδη μόρια και άλλες ανεπιθύμητες ουσίες και ψύχοντας το στους -20 ως -25o C, για να κατακαθίσουν ως ίζημα οι κηροί. Η εξαφάνιση τους επιτρέπει να καταλήξουμε σε σε ένα υγρό και διάφανο προϊόν, με μεγαλύτερη ή μικρότερη συγκέντρωση σε μόρια αρωματικά, που ονομάζουμε absolute, το οποίο διαλύεται απευθείας στα αρώματα, αντίθετα από το στερεό. Με τη διαδικασία αυτή το absolute περιέχει λιγότερα στεατοπτένια (<10%) από το αιθέριο έλαιο επειδή κατακάθονται με τους κηρούς.

Πιο ενδιαφέρον είναι το αιθέριο έλαιο που παραλαμβάνεται με απόσταξη με υδρατμούς. Απαιτεί πολλές προφυλάξεις λόγω της ευθραυστότητας των πετάλων και της μεγάλης πτητικότητας του αιθερίου ελαίου. Η θερμοκρασία εξόδου του αιθερίου ελαίου είναι ιδιαίτερη : 20 με 25^ο C για να μην στερεοποιηθούν τα στεατοπτένια στις σπείρες του συμπυκνωτή (άμβυξ, αλαμπίκ).

Όλα τα μέρη του φυτού περιέχουν αιθέριο έλαια αλλά τα πέταλα περισσότερο από τα άλλα. Η περιεκτικότητα των πετάλων σε αιθέριο έλαιο είναι υψηλότερη από το χάραμα ως τις 9 το πρωί όταν θερμοκρασία, υγρασία και φως διαμορφώνουν ένα ευνοϊκό μείγμα : θερμοκρασία μεταξύ 15^ο και 20^ο C, πολλή υγρασία και ασθενές φως. Η ξηρή ζέστη με άνεμο μειώνει την περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο. Η συγκομιδή του Ρόδου πραγματοποιείται τέλος Μαΐου, περίοδος ανθοφορίας στην Βουλγαρία και την Τουρκία. Γίνεται χειρωνακτικά σε διάστημα 4 εβδομάδων. Ξεκινά την αυγή (ο Παράκελσος την ονόμαζε την ώρα πριν την ανατολή του ηλίου balsamiticum tempus) και σταματά όταν έχει εξαφανιστεί η πρωινή δροσιά από τα πέταλα. Τα άνθη συλλέγονται σε καλάθια που στη συνέχει τα αδειάζουν σε σάκους οι οποίοι οδηγούνται στο αποστακτήριο πριν τις 10 το πρωί. Μετά τις 10 π.μ. οι σάκοι δεν γίνονται δεκτοί επειδή η συγκέντρωση σε αιθέριο έλαιο είναι πολύ χαμηλή (στις 7 π.μ. η αποδοτικότητα είναι 0,033% ενώ μετά το μεσημέρι είναι 0,025%). Κάθε σάκος περιέχει 20 με 30 κιλά.

Η αποθήκευση των σάκων γίνεται σε κλιματιζόμενες αποθήκες  για να αποφευχθεί η αποδόμηση των πετάλων από τη ζέστη που μπορεί να φτάσει τους 45^ο C. Επιπλέον οι σάκοι ραντίζονται με κρύο νερό για να αποφευχθεί η εξάτμιση των αιθερίων ελαίων. Διατηρούνται το πολύ για 2 ημέρες.

Η συγκομιδή ξεκινάει μόλις ανθίσουν τα πρώτα μπουμπούκια δηλαδή ανάλογα με την χρονιά στις 20-25 Μαΐου. Πραγματοποιείται από την αυγή από γυναίκες και κορίτσια που πληρώνονται με το κιλό πετάλων που συλλέγουν.

1000 τριαντάφυλλα ζυγίζουν περίπου 1 κιλό και κάθε εκτάριο (=10 στρέμματα) δίνει συνήθως 3000 κιλά ανθέων.

Η διάρκεια της εποχής της συγκομιδής ποικίλλει, ανάλογα με τη θερμοκρασία, μεταξύ 3 και 5 εβδομάδων. Οι καλλιεργητές φοβούνται τη ζέστη και την ξηρασία. Προτιμούν ήπιες θερμοκρασίες με συννεφιά.

Επειδή τα τριαντάφυλλα ανθίζουν όλα ταυτόχρονα η συγκομιδή και η απόσταξη καθίστανται δύσκολες και στα αποστακτήρια δουλεύουν μέρα και νύχτα.

Τα λευκά Ρόδα παράγουν περισσότερη ποσότητα αιθερίου ελαίου αλλά κατώτερης ποιότητας από το αιθέριο των κόκκινων όταν βρίσκονται ανακατεμένς μεγάλες ποσότητες γίνεται διαλογή.

Ο Blondel έγραφε το 1889 ότι ορισμένοι αδίστακτοι έμποροι νόθευαν το αιθέριο έλαιο των ροζ Ρόδων (δηλαδή των λευκών) με αιθέριο έλαιο από Γεράνι για να αποκτήσουν πιο έντονο άρωμα. Το αληθινό αιθέριο έλαιο του Κεζανλίκ είναι από το κόκκινο τριαντάφυλλο, το Rosa Damascena.

Η απόσταξη λαμβάνει χώρα σε δύο στάδια επειδή το αιθέριο έλαιο είναι αρκετά υδροδιαλυτό. Κάνουμε μια πρώτη απόσταξη με υδρατμούς των ανθέων. Η απόδοση μετά το διαχωρισμό του ανθόνερου από το αιθέριο έλαιο είναι πολύ χαμηλή. Το αιθέριο έλαιο αποκαλείται «άμεσο αιθέριο έλαιο». Επειδή έχουν μείνει πολλά αρωματικά μόρια στο ανθόνερο είναι απαραίτητο να το αποστάξουμε και αυτό. Το δεύτερο αυτό αιθέριο έλαιο αποκαλείται «έμμεσο αιθέριο έλαιο». Η σύσταση και των δύο είναι συγγενής και το τελικό αιθέριο έλαιο προκύπτει από την ανάμειξη και άμεσου/έμμεσου σε αναλογία 1/3 ως 1/5 .

Η απόδοση σε αιθέριο έλαιο του Rosa Damascena είναι χαμηλά όμως είναι το διπλάσια από το Rosa centifolia : 2,5 – 3,5 τόνοι ανθέων για ένα κιλό αιθερίου ελαίου ή 3 με 4 εκατομμύρια ανθέων (0,025-0,033%).

Η σύσταση του Rosa Damascena επικεντρώνεται σε 3 κύριες μονοτερπενικές αλκοόλες :

1. 1.      β-κιτρονελλόλη ή ροδινόλη (28-35%)
2. 2.     γερανιόλη (15-20%)
3. 3.     νερόλη (7-10%)

Αποτελούν σχεδόν τα 2/3 (62%) του συνόλου του αιθερίου ελαίου. Οι άλλες μονοτερπενόλες είναι λιναλοόλη, τερπινεόλη-4 (<1%) και α-τερπινεόλη (<1%).

Υπάρχει μια βιοχημική οικογένεια σε σημαντική ποσότητα που προσδίδει την πρωτοτυπία του στο αιθέριο έλαιο του Ρόδου : είναι οι υδρογονάνθρακες από  C5 ως C25 : παραφίνες με χημικό τύπο CnH2n+2 (χωρίς διπλό δεσμό) και οι ολεφίνες με χημικό τύπο CnH2n (1 διπλός δεσμός). Το κομμάτι αυτό της σύστασης ονομάζεται στεατοπτένιο και αποτελεί το 20% της σύστασης του αιθερίου ελαίου. Τα στεατοπτένια δεν κατηγοριοποιούνται εύκολα  μεταξύ των αρωματικών  μορίων. Ως προς τη δράση τους είναι συγγενής με εκείνη των σεσκιτερπενίων και διτερπενίων.

Στο κλάσμα αυτό οφείλεται η κρυσταλλοποίηση του αιθερίου ελαίου μόλις η θερμοκρασία κατέβη από τους 10^ο c. Τα κύρια συστατικά του είναι οι παραφινικοί υδρογονάνθρακες (νοναδεκάνιο 8-10%, ενεικοσάνιο  2-3%,  επταδεκάνι 2-3%, ενεικοσάνιο, τρικοσάνιο <1%). Η πιο σημαντική ολεφίνη είναι το νοναδεκάνιο (2-3%).

Τα δύο κλάσματα μονοτερπενόλες και στεατοπτένιο αποτελούν τα 4/5 του αιθερίου ελαίου. Το υπόλοιπο είναι αλδεΰδες (γερανιάλη) και πολλοί εστέρες αλλά σε μικρή ποσότητα (γερανυλικός εστέρας 2-3%).

Η σύνθεση του αιθερίου ελαίου  Rosa Damascena είναι πολύ πλούσια αλλά τα περισσότερα συστατικά βρίσκονται σε ίχνη. Έχουν καταμετρηθεί 275 συστατικά στο βουλγαρικό Ρόδο αλλά τα  15 από αυτά αντιπροσωπεύουν το 90% της συνολικής σύνθεσης. Από το 19^ο αιώνα έχουν γίνει απειράριθμες μελέτες πάνω στη σύσταση του αιθερίου ελαίου αλλά παρόλα αυτά διατηρεί ακέραιο το μυστήριο του.

Το αιθέριο έλαιο της Τουρκίας είναι διαφορετικό, το άρωμα είναι λιγότερο λεπτό και δεν μας «τυλίγει» ολόκληρους. Η βιοχημική τους σύσταση είναι πολύ συγγενής.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΙΘΕΡΙΟΥ ΕΛΑΙΟΥ

 Rosa Damascena, CT κιτρονελλόλη, γερανιόλη

 Στην αρχαιότητα ο Ιπποκράτης, ο Κέλσος και ο Διοσκουρίδης σύστηναν για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες το Ρόδο το οποίο παρασκευαζόταν με τον εξής τρόπο (συνταγή Διοσκουρίδη) : βράζουμε λεμονόχορτο (cymbopogon citratus ) σε ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο το οποίο μετά από φιλτράρισμα εμποτίζονταν με πέταλα Ρόδου για μια νύχτα και μία ημέρα και εκ νέου φιλτραριζόταν και χύνονταν σε αγγεία με τοιχώματα εμποτισμένα με μέλι εσωτερικά. Χρησιμοποιούσαν επίσης χυμό πετάλων μετά από σύνθλιψη και ψήσιμο μέχρι να γίνει παχύρρευστο σαν το μέλι, το έβαζαν ως επίθεμα π.χ. στα μάτια.

Το oleum rodium χρησιμοποιείτο με μασάζ για γαστρεντερικά προβλήματα, έλκη, νοσήματα του ωτός και των οδόντων. Ο χυμός των πετάλων χρησιμοποιείτο για έλκη στο στόμα και στις αμυγδαλές., πονοκεφάλους, παθήσεις στο αυτί, στο λαιμό, για πυρετό, αϋπνία, ναυτία. Μια πραγματική πανάκεια! Το rosatum, το αρωματισμένο κρασί θεωρείτο από το Διοσκουρίδη ορεκτικό και ευπεπτικό.

Στον Μεσαίωνα εξακολούθησε να χαίρει μεγάλης εκτίμησης. Ο Αβικέννας του έβρισκε στυπτικές ιδιότητες και το σύστηνε σε παθήσεις χοληδόχου κύστης. Οι μαθητές του Διοσκουρίδη το θεωρούσαν αιμοστατικό.

Υπάρχουν γραπτά κείμενα ιατρών του 15^ου και 16^ου αιώνα που συστήνουν και εξαίρουν την αποτελεσματικότητα των πετάλων του Ρόδου σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις : διαταραχές γαστρεντερικού, πονοκεφάλους, σε κολλύριο για τα μάτια, για ενδυνάμωση των πνευμόνων κλπ.

Δεν θεωρούμε ότι το Rosa Damascena έχει πραγματικές «ιατρικές» ιδιότητες ώστε να το προτείνουμε σε σωματικές παθήσεις αν και ανακουφίζει σε αρκετές περιπτώσεις. Είναι  κυρίως βάλσαμο για την ψυχή και με αυτή την έννοια προσφέρει στον καθένα αυτό που ελπίζει ότι μπορεί να του δώσει.

Όμως για να βγάλει στο φως τις κρυφές του χάρες πρέπει να το χειριστούμε με φειδώ και όχι βάναυσα. Ο απρόσεκτος χειρισμός του το «κόβει» και κάνει το άρωμα του δριμύ ενώ η προσεκτική μεταχείριση εξυψώνει ακόμη περισσότερο τη λεπτότητα του ανάλογα με την προσωπικότητα εκείνου που τη χρησιμοποιεί. Εγκαθίσταται ένα είδος συνενοχής και συνέργειας μεταξύ του προσώπου και του αιθερίου ελαίου του Ρόδου : επιχρίουμε τελετουργικά μια σταγόνα στους καρπούς ή στο λαιμό, και το εισπνέουμε. Επιβάλλεται μαγικά η αρμονία και η γαλήνη της ψυχής.

Πρόκειται για ένα θαύμα της φύσης, ένα υπέροχο αιθέριο έλαιο που κάνει την ευαισθησία μας ακόμη πιο ντελικάτη, μας ταξιδεύει, διαλύει τα σύννεφα από τον ορίζοντα, τις σκοτούρες μας και τα άγχη μας. Μας οδηγεί σε αυτό που ονομάζουμε υψηλή, πνευματική αγάπη.

Το άρωμα του Ρόδου τυγχάνει καθολικής αποδοχής. Δεν υπάρχει κανείς που να μην του αρέσει αν και λίγοι μπορούν να εκτιμήσουν την πεμπτουσία αυτή που μας φανερώνει κάθε μέρα ένα καινούργιο κόσμο.

Το Ρόδο μας φέρνει πιο κοντά στην πίστη και κυρίως στο σεβασμό. Στο σεβασμό του θηλυκού, της γυναίκας ως αντιπρόσωπο της αρετής, της ομορφιάς, της αγνότητας, της τρυφερότητας και της θυσίας. Της ευθραυστότητας επίσης. Μας δείχνει ότι η πραγματική ομορφιά λατρεύεται δεν βεβηλώνεται.

Ας ευχαριστήσουμε το Ρόδο επειδή υπάρχει.  Ο Ανακρέων μας βεβαιώνει ότι αναδύθηκε από τον αφρό της θάλασσας μαζί με την Αφροδίτη. Και η Σαπφώ τραγουδούσε :

«Αν ο Δίας ήθελε να να δώσει μια βασίλισσα στα άνθη θα είχε δώσει το στεφάνι στο Ρόδο».

 

Νικόλαος  Χρηστίδης   Ιατρός

 

Αγορά αιθερίου ελαίου Rosa Damascna Βουλγαρίας 100% αγνό – φυσικό ΚΛΙΚ ΕΔΩ

ATHINAROM : Ευαγγελίστρια – Σπέτσες 18050

τηλ 210 7242151 –  210 6911022